Газрын тосны ашиглалтын мэдээлэл
Гэрээлэгчийн зардал 2023 татах
2022 Нөөцийн тайланд тавих шаардлага татах
Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны сайдын тушаал №41 татах
Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны сайдын тушаал №97 татах
Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны сайдын тушаал №137 татах
Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны сайдын тушаал №148 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт №01/12 2012.03.02 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт №03 2011.04.18 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн тэмдэглэл №03-01 2011.04.18 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт №06 2010.02.04 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт №06 2011.06.03 татах
Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт №СТР-02-01 2020.12.25 татах
Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдын тушаал №А/36 татах
Газрын тосны ашиглалтын талбай 2022 татах
Газрын тосны олборлолт экспорт 2022 татах
Газрын тосны ордыг ашиглах төлөвлөгөөний жагсаалт татах
Судалгааны ажлын жагсаалт татах
Технологийн ажлын тайлангийн жагсаалт татах
Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу гэрээлэгчдийн 2022 онд төлсөн төлбөрүүд татах
Газрын тосны ашиглалтын мэдээлэл 2022 татах
ГАЗРЫН ТОСНЫ АШИГЛАЛТ
Монгол Улсын хэмжээнд газрын тосны хэтийн төлөв бүхий 34 талбай ялгаснаас 2025 оны байдлаар Засгийн газрын баталсан Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу 4 талбайд газрын тосны ашиглалтын үйл ажиллагаа явагдаж байна. Үүнд Тосон-Уул XIX, Тамсаг XXI талбайд Петрочайна Дачин Тамсаг ХХК, 1997 оны БХГ-т талбайд Доншен Газрын тос (Монгол) ХХК, Матад XX талбайд Петроматад ХХК нь тус тус газрын тосны олборлолт, ашиглалтын үйл ажиллагааг явуулж байна. /Зураг-1/
Зураг-1. Газрын тосны хайгуул, ашиглалтын талбайн зураглал
Газрын тосны ашиглалтын үйл ажиллагаа явуулж байгаа талбайнуудын талаар:
|
Тосон-Уулын газрын тосны орд Байршил: Дорнод аймаг, Матад сум Гэрээлэгч: Петрочайна Дачин Тамсаг ХХК Гэрээ байгуулсан огноо: 1993.04.26 Ашиглалтын талбай: 650 км2 Нийт өрөмдсөн цооног: 931 Олборлолтын цооног: 486 Хоногийн олборлолт: 676 тонн Газрын тос: 836 кг/м3, 0.1% хүхэр, 5.75 мПа*с Ашигт давхрага: 2350 метр Хөрөнгө оруулалт: 2.374 тэрбум ам.доллар |
Зураг-2. Тосон-Уулын газрын тосны ордын Тосон-Уул XIX талбайн зураглал
|
Тамсагийн газрын тосны орд Байршил: Дорнод аймаг, Халхгол сум Гэрээлэгч: Петрочайна Дачин Тамсаг ХХК Гэрээ байгуулсан огноо: 1995.12.11 Ашиглалтын талбай: 209.2 км2 (2.1%) Нийт өрөмдсөн цооног: 613 Олборлолтын цооног: 402 Хоногийн олборлолт: 743 тонн Газрын тос: 875 кг/м3, 0.17% хүхэр, 18.9мПа*с Ашигт давхрага: 2200 метр Хөрөнгө оруулалт: 1.477 тэрбум ам.доллар |
Зураг-3. Тамсагийн газрын тосны ордын Тамсаг XXI талбайн зураглал
|
Зүүнбаян, Цагаан-Элсний газрын тосны орд Байршил: Дорноговь аймаг, Сайншанд сум, Зүүнбаян баг Гэрээлэгч: Доншен Газрын тос (Монгол) ХХК Гэрээ байгуулсан огноо: 1997.01.24 Ашиглалтын талбай: 239.5 км2 буюу хайгуулын талбайн 4.5% Нийт өрөмдсөн цооног: 188 Олборлолтын цооног: 188 Хоногийн олборлолт: 136 тонн Газрын тос: 878 кг/м3, 0.12% хүхэр, 29.6 мПа*с Ашигт давхрага: 1700 метр Хөрөнгө оруулалт: 367.4 сая ам.доллар |
Зураг-4. Зүүнбаян, Цагаан-Элсний газрын тосны ордын БХГ-97 талбайн зураглал
|
Цэн-тогоруу газрын тосны орд Байршил: Дорнод аймаг, Матад сум Гэрээлэгч: Петроматад ХХК Гэрээ байгуулсан огноо: 2006.07.19 Ашиглалтын талбай: 213.9 км2 Нийт өрөмдсөн цооног: 14 Олборлолтын цооног: 1 Хоногийн олборлолт: 20.9 тонн Газрын тос: 814.3 кг/м3, 0.03% хүхэр, 27.2 мПа*с Ашигт давхрага: 2850 метр Хөрөнгө оруулалт: 60.7 сая ам.доллар |
Зураг-5. Цэн Тогоруу газрын тосны ордын Матад ХХ талбайн зураглал
Газрын тосны нөөцийн талаар:
Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 154 дүгээр тогтоолыг үндэслэн Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам /хуучнаар/ (ЭБЭХЯ)-ны дэргэдэх Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөл (ЭБМЗ)-өөр 2010-2012 оны хооронд Тосон-Уул XIX, Тамсаг-XXI болон 1997 оны Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ (БХГ)-т талбайн газрын тосны нөөцийн тооцооны тайланг хэлэлцүүлж, дээрх талбайнуудын газрын тосны нөөцийг Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд /хуучнаар/ 2012 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 72 дугаар тушаалаар Монгол Улсын Ашигт малтмалын нөөцийн нэгдсэн санд бүртгэсэн. 2021 онд Цэн-Тогоруу ордын (Матад XX талбай), 2024 онд Өлгийн ордын (Галба XI талбай) нөөц тогтоогдож тус тус Монгол Улсын Ашигт малтмалын нөөцийн нэгдсэн санд нэмж бүртгэсэн.
Монгол Улсын Ашигт малтмалын нөөцийн нэгдсэн санд нийт баталгаат геологийн нөөц нь 335.6 сая тонн бүртгэгдсэнээс олборлох боломжтой буюу ашиглалтын нөөц нь 43.59 сая тонн байна. Монгол Улсын хэмжээнд 1998-2025 оны 6 дугаар сарын хооронд нийт 11.75 сая тонн газрын тос олборлосон ба үлдэгдэл ашиглалтын нөөц 31.91 сая тонн байна.
Хүснэгт-1. Монгол Улсын газрын тосны нөөцийн мэдээлэл
|
Төрөл |
Тосон-Уул |
Тамсаг |
Зүүнбаян, Цагаан-Элс |
Цэн Тогоруу |
Өлгий |
Нийт |
|
Бүртгэсэн огноо |
2010.02.18, 2011.06.21 |
2012.05.16 |
2011.06.08 |
2021.03.02 |
2024.09.16 |
|
|
Баталгаат нөөц (сая тонн) |
179.1 |
127.5 |
26.05 |
1.15 |
1.8 |
335.6 |
|
Ашиглалтын горим |
Байгалийн |
Ус шахалт |
Байгалийн |
Байгалийн |
Байгалийн |
|
|
Ашиглалтын баталгаат нөөц (сая тонн) |
20.17 |
21.02 |
2.1 |
0.14 |
0.16 |
43.59 |
|
Нийт олборлолт 1998-2025.06 (сая тонн) |
6.22 |
4.24 |
1.04 |
- |
- |
11.75 |
|
Үлдэгдэл ашиглалтын нөөц (сая тонн) |
13.95 |
16.78 |
1.06 |
0.14 |
0.16 |
31.91 |
Хийгдсэн ажил, хөрөнгө оруулалт:
Өнгөрсөн хугацаанд 1993-2024 онд хайгуул, үнэлгээ, туршилтын олборлолт, ашиглалтын нийт 1,746 цооног өрөмдөж, 13.6 мянган тууш км хоёр хэмжээст, 5.4 мянган км2 гурван хэмжээст чичирхийллийн судалгаа хийсэн. 1993-2024 онд Тосон-Уул XIX, Тамсаг XXI, БХГ-97, Матад XX талбайд нийт 4.28 тэрбум ам.доллар (2019-2024 оны тоон мэдээ санхүүгийн шалгалтаар баталгаажаагүй дүн болно)-ын хөрөнгө оруулсан.
Хүснэгт-2. Хийгдсэн ажил, хөрөнгө оруулалтын мэдээлэл
|
Төрөл |
Тосон-Уул XIX |
Тамсаг XXI |
БХГ-97 |
Матад XX |
Нийт |
|
Өрөмдсөн цооног (тоо) |
931 |
613 |
188 |
14 |
1746 |
|
2D чичирхийлэл (тууш км) |
3,060 |
3,640 |
5,138.8 |
1,834 |
13,672.8 |
|
3D чичирхийлэл (тууш км) |
2,320 |
2,670 |
339.6 |
133.6 |
5,463.2 |
|
Хөрөнгө оруулалт (сая ам.доллар) |
2,374.1 |
1,477.8 |
367.4 |
60.7 |
4,280 |
Газрын тосны олборлолт, экспорт:
Гаалийн ерөнхий газрын орон нутаг дахь салбар болон Ашигт малтмал, газрын тосны газрын Газрын тосны ашиглалтын хэлтэс (ГТАХ)-ийн мэргэжилтнүүд газрын тосны экспортын үйл ажиллагаанд газар дээр нь тогтмол хяналт тавьж ажилладаг.
Монгол Улсын хэмжээнд 1998-2025 оны хооронд нийт 11.75 сая тонн газрын тос олборлосон ба 11.267 сая.тонн газрын тос БНХАУ-руу экспортлож, борлуулалтын орлогоос 2.79 их наяд төгрөгийг Улсын төсөвт төвлөрүүлээд байна. 2025 онд нийт 4.24 сая баррель буюу 579 мянган тонн газрын тос олборлон экспортлох төлөвлөгөөтэй ба 2025.06.11-ний өдрийн байдлаар 1.7 сая баррель буюу 231.3 мянган тонн газрын тос олборлож, экспортолсон. Төлөвлөгөөний гүйцэтгэл 40.12 хувьтай байна.
Улсын төсвийн тодотголоор 2025 онд газрын тосны борлуулалтын орлогоос 347.9 тэрбум төгрөг төвлөрүүлэхээс 123.6 тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн байна. Орлогын гүйцэтгэл 35.5 хувьтай байна.
Ашигт малтмал, газрын тосны газар
Газрын тосны ашиглалтын хэлтэс
Газрын тосны ашиглалтын хэлтэс
Газрын тосны ордын ашиглалтын үйл ажиллагаа хариуцсан ахлах мэргэжилтэн М.Айдын
Имэйл: aidyn.m@mrpam.gov.mn
2025-06-27